श्री व्यंकटेश स्तोत्र

श्रीगणेशाय नमः । श्री व्यंकटेशाय नमः । ॐ नमो जी हेरंबा ।सकळादि तूं प्रारंभा । आठवूनि तुझी स्वरुपशोभा । वंदन भावें करीतसे ॥ १ ॥

नमन माझे हंसवाहिनी । वाग्वरदे विलासिनी । ग्रंथ वदावया निरुपणी । भावार्थखाणी जयामाजी ॥ २ ॥

नमन माझे गुरुवर्या । प्रकाशरुपा तूं स्वामिया । स्फूर्ति द्यावी ग्रंथ वदावया । जेणें श्रोतया सुख वाटे ॥ ३ ॥

नमन माझे संतसज्जना । आणि योगियां मुनिजनां । सकळ श्रोतयां सज्जना । नमन माझे साष्टांगी ॥ ४ ॥

ग्रंथ ऐका प्रार्थनाशतक । महादोषासी दाहक । तोषूनियां वैकुंठनायक । मनोरथ पूर्ण करील ॥ ५ ॥

जयजयाजी व्यंकटरमणा । दयासागरा परिपूर्णा । परंज्योति प्रकाशगहना । करितों प्रार्थना श्रवण कीजे ॥ ६॥

जननीपरी त्वा पाळिलें । पितयापरी त्वां सांभाळिले । सकळ संकटापासूनि रक्षिलें । पूर्ण दिधलें प्रेमसुख ॥ ७ ॥

हें अलोलिक जरी मानावें । तरी जग हें सृजिलें आघवें । जनकजनीपण स्वभावें । सहज आलें अंगासी ॥ ८ ॥

दीनानाथा प्रेमासाठी । भक्त रक्षिले संकटी । प्रेम दिधलें अपूर्व गोष्टी । भजनासाठी भक्तांच्या ॥ ९ ॥

आतां परिसावी विज्ञापना । कृपाळुवा लक्ष्मीरमणा । मज घालोनी गर्भाधाना । अलौकिक रचना दाखविली ॥ १०॥

तुज न जाणतां झालों कष्टी । आतां दृढ तुझे पायीं घातली मिठी । कृपाळुवा जगजेठी । अपराध पोटीं घालीं माझें ॥ ११ ॥

माझिया अपराधांच्या राशी । भेदोनि गेल्या गगनासी । दयावंता हृषीकेशी । आपुल्या ब्रीदासी सत्य करीं ॥ १२ ॥

पुत्राचे सहस्त्र अपराध । माता काय मानी तयाचा खेद । तेवीं तू कृपाळू गोविंद । मायबाप मजलागी ॥ १३ ॥

उदडांमाजी काळेगोरे । काय निवडावें निवडणारे । कुचलिया वृक्षांची फळें । मधुर कोठोनि असतील ॥ १४ ॥

अराटीलागीं मृदुला । कोठोनि असेल कृपावंता । पाषाणासी गुल्मलता । कैसियापरी फुटतील ॥ १५ ॥

आपादमस्तकावरी अन्यायी । परी तुझे पदरीं पडिलों पाहीं । आतां रक्षण नाना उपायीं । करणें तुज उचित ॥ १६ ॥

समर्थाचिये घरीचे श्र्वान । त्यासी सर्वही देती मान । तैसा तुज म्हणवितों दीन । हा अपमान कवणाचा ॥ १७ ॥

लक्ष्मी तुझे पायांतळी । आम्ही भिक्षेसी घालोनि झोळी । येणे तुझी ब्रीदावळी । कैसी राहील गोविंदा ॥ १८ ॥

कुबेर तुझा भांडारी । आम्हां फिरविसी दारोदारीं । यांत पुरुषार्थ मुरारी । काय तुजला पैं आला ॥ १९ ॥

द्रौपदीसी वस्त्रें अनंता । देत होतासी भाग्यवंता । आम्हांलागी कृपणता । कोठोनि आणिली गोविंदा ॥ २० ॥

मावेची करुनी द्रौपदी सती । अन्ने पुरविलीं मध्यरातीं । ऋषीश्र्वरांच्या बैसल्या पंक्ती । तृप्त केल्या क्षणमात्रें ॥ २१ ॥

अन्नासाठी दाही दिशा । आम्हा फिरविसी जगदिशा । कृपाळुवा परमपुरुषा । करुणा कैसी तुज न ये ॥ २२ ॥

अंगीकासा री या शिरोमणी । तुज प्रार्थितो मधुर वचनीं । अंगीकार केलिया झणीं । मज हातीचे न सोडावें ॥ २३ ॥

समुद्रे अंगीकारिला वडवानळ । तेणें अंतरी होतसे विव्हळ । ऐसें असोनि सर्वकाळ । अंतरी सांठविला तयानें ॥ २४ ॥

कूर्में पृथ्वीचा घेतला भार । तेणे सोडिला नाहीं बडिवार । एवढा ब्रह्मांड गोळ थोर । त्याचा अंगीकार पै केला ॥ २५ ॥

शंकरे धरिलें हाळाहळा । तेणे नीळवर्ण झाला गळा । परी त्यागिले नाही गोपाळा । भक्तवत्सला गोविंदा ॥ २६ ॥

माझ्या अपराधांच्या परी । वर्णितां शिणली वैखरी । दुष्ट पतित दुराचारी । अधमाहूनि अधम ॥ २७ ॥

विषयासक्त मंदमति आळशी । कृपण कुव्यसनी मलिन मानसीं । सदा सर्वकाळ सज्जनांसी । द्रोह करी सर्वदा ॥ २८ ॥

वचनोक्ति नाहीं मधुर । अत्यंत जनासी निष्ठुर । सकळ पामरांमाजीं पामर । व्यर्थ बडिवार जगी वाजे ॥ २९ ॥

काम क्रोध मद मत्सर । हें शरीर त्यांचे बिढार । कामकल्पनेसी थोर । दृढ येथे केला असे ॥ ३० ॥

अठरा भार वनस्पतींची लेखणी । समुद्र भरला मषीकरुनी। माझे अवगुण लिहितां धरणीं । तरी लिहिले न जाती गोविंदा ॥ ३१ ॥

ऐसा पतित मी खरा । तरी तूं पतितपावन शारङ्गधरा । तुवां अंगीकार केलिया गदाधरा । कोण गुणदोष गणील ॥ ३२ ॥

नीचा रतली रायासीं । तिसी कोण म्हणेल दासी । लोह लागतां परिसासी । पूर्वस्थिती मग कैंची ॥ ३३ ॥

गांवीचे होते लेंडवोहळ । गंगेसी मिळतां गंगाजळ । काकविष्ठेचे झाले पिंपळ । तयांसी निंद्य कोण म्हणे ॥ ३४ ॥

तैसा कुजाति मी अमंगळ । परी तुझा म्हणवितो केवळ । कन्या देऊनियां कुळ । मग काय विचारावे ॥ ३५ ॥

जाणत असतां अपराधी नर । तरी कां केला अंगीकार । अंगीकारावरी अव्हेर । समर्थें केला न पाहिजे ॥ ३६ ॥

धांव पाव रे गोविंदा । हाती घेवोनिया गदा । करी माझ्या कर्मांचा चेंदा । सच्चिदानंदा श्रीहरी ।।३७।।

तुझिया नामाची अपरिमित शक्ती । तेथे माझी पापे किती । कृपाळुवा लक्ष्मीपती । बरवे चित्ती विचारी ।।३८।।

तुझे नाम पतितपावन । तुझे नाम कलिमलदहन । तुझे नाम भवतारण । संकटनाशन नाम तुझे ।।३९।।

आता प्रार्थना ऐक कमळापती । तुझे नामी राहो माझीमती मती। हेंची मागतो पुढत पुढती । परंज्योती व्यंकटेशा ।।४०।।

तू अनंत तुझी अनंत नामे । तयांमाजी अति सुगमे । ती मी अल्पमती प्रेमे । स्मरूनी प्रार्थना करीतसे ।। ४१।।

श्रीव्यंकटेशा वासुदेवा । प्रद्युम्ना अनंता केशवा । संकर्षणा श्रीधरा माधवा । नारायणा आदिमूर्ती ।।४२।।

पद्मनाभा दामोदरा । प्रकाशगहना परात्परा । आदि अनादि विश्वंभरा । जगदुद्धारा जगदीशा ।।४३।।

कृष्णा विष्णो ह्रीशिकेषा । अनिरुद्धा पुरूषोतम्मा परेशा । नृसिंह वामन भार्गवेशा । बौद्ध कलंकी निजमूर्ती ।। ४४।।

अनाथरक्षका आदिपुरुषा । पूर्णब्रह्म सनातन निर्दोषा । सकळमंगळ मंगळाधीशा । सज्जनजीवना सुखमूर्ती ।।४५।।

गुणातीता गुणज्ञा । निजबोधरूपा निमग्ना । शुध्द सात्विका सुज्ञा । गुणप्राज्ञा परमेश्वरा ।।४६।।

श्रीनिधी श्रीवत्सलांछनधरा । भयकृदभयनाशना गिरिधरा । दुष्टदैत्यसंहारकरा । वीरा सुखकरा तू एक ।।४७।।

निखिल निरंजन निर्विकारा । विवेकरवाणी वैरागरा । मधुमुरदैत्यसंहारकरा । असुरमर्दना उग्रमूर्ती ।।४८।।

शंखचक्र गदाधरा । गरुडवाहना भक्तप्रियकरा । गोपीमनरंजना सुखकरा । अखंडित स्वभावे ।।४९।।

नानानाटकसूत्रधारिया । जगद्व्यापका जगद्वर्या । कृपासमुद्रा करुणालया । मुनिजनध्येया मूळमूर्ती ।।५०।।

शेषशयना सार्वभौमा । वैकुंठवासिया निरूपमा । भक्तकैवारिया गुणधाम । पाव आम्हां ये समयी ।।५१।।

ऐसी प्रार्थना करुनि देवीदास । अंतरी आठविला श्री व्यंकटेश । स्मरता ह्रिदयी प्रकटला ईश । त्या सुखासी पार नाही ।।५२।।

ह्रिदयी आविर्भवली मूर्ती । त्या सुखाची अलौकिक स्थिती । आपुले आपण श्रीपती । वाचेहाती वदवीतसे ।।५३।।

‘ते’ स्वरूप अत्यंत सुंदर । श्रोती श्रवण कीजे सादर । सांवळी तनु सुकुमार । कुंकुमाकार पादपद्मे ।।५४।।

सुरेख सरळ अंगोळिका । नखें जैसी चंद्ररेखा । घोटीव सुनीळ अपूर्व देखा । इंद्रनिळाचियेपरी ।।५५।।

चरणी वाळे घागरिया । वांकी वरत्या गुजरिया । सरळ सुंदर पोटरिया । कर्दळीस्तंभाचियेपरी ।।५६।।

गुडघे मांडिया जानुस्थळ । कटीतटी किंकिणी विशाळ । खालते विश्वउत्पत्तिस्थळ । वरी झळाळे सोनसळा ।।५७।।

कटीवरते नाभिस्थान । जेथोनि ब्रह्मा झाला उत्पन्न । उदरी त्रिवळी शोभे गहन । त्रैलोक्य संपूर्ण जयामाजी ।।५८।।

वक्ष:स्थळी शोभे पदक । पाहोनि चंद्रमा अधोमुख । वैजयंती करी लखलख । विद्युल्लतेचियेपरी ।।५९||

ह्रिदयी श्रीवत्सलांछन । भूषण मिरवी श्रीभगवान । तयावरते कंठस्थान । जयासी मुनिजन अवलोकिती ।।६०।।

उभय बाहुदंड सरळ ।नखें चंद्रापरीस तेजाळ । शोभती दोन्ही करकमळ । रातोत्पलाचीयेपरी ।।६१।।

मनगटी विराजती कंकणे । बाहुवटी बाहुभूषणे । कंठी लेइली आभरणे । सूर्यकिरणे उगवली ।।६२।।

कंठावरुते मुखकमळ । हनुवटी अत्यंत सुनीळ । मुखचंद्रमा अतिनिर्मळ । भक्तस्नेहाळ गोविंदा ।।६३।।

दोन्ही अधरांमाजी दंतपंक्ती । जिव्हा जैसी लावण्यज्योती । अधरामृतप्राप्तीची गती । ते सुख जाणे लक्ष्मी ।।६४।।

सरळ सुंदर नासिक । जेथे पवनासी झाले सुख । गंडस्थळीचे तेज अधिक । लखलखीत दोहीं भागी ।।६५।।

त्रिभुवनीचे तेज एकवटले । बरवेपण सिगेसि आले । दोन्ही पातयांनी धरिले । तेच नेत्र श्रीहरीचे ।।६६।।

व्यंकटा भृकुटिया सुनीळा । कर्णद्वयाची अभिनव लीळा । कुंडलांच्या फांकती कळा । तो सुखसोहळा अलौकिक ।।६७।।

भाळ विशाळ सुरेख । वरती शोभे कस्तुरीटिळक । केश कुरळे अलौकिक । मस्तकावरी शोभती ।।६८।।

मस्तकी मुकुट आणि किरीटी । सभोवती झिळमिळ्याची दाटी । त्यावरी मयूरपिच्छांची वेटी । ऐसा जगजेठी देखिला ।।६९।।

ऐसा तू देवाधिदेव । गुणातीत वासुदेव । माझिया भक्तीस्तव । सगुणरूप झालासी ।।७०।।

आतां करू तुझी पूजा । जगज्जीवना अधोक्षजा । आर्ष भावार्थ हा माझा । तुज अर्पण केला असे ।।७१।।

करूनि पंचामृतस्नान । शुद्धामृत वरी घालून । तुज करू मंगलस्नान । पुरुषसूक्तेकरूनियां ।।७२।।

वस्त्रे आणि यज्ञोपवीत । तुजलागी करू प्रीत्यर्थ । गांधाक्षता पुष्पे बहुत । तुजलागी समर्पू ।।७३।।

धूप दीप नैवेद्य । फल तांबूल दक्षिणा शुद्ध । वस्त्रे भूषणे गोमेद । पद्मरागादिकरुनी ।।७४।।

भक्तवत्सला गोविंदा । ही पूजा अंगीकारावी परमानंदा । नमस्कारुनी पादारविंदा । मग प्रदक्षिणा आरंभिली ।।७५।।

ऐसा षोडशोपचारे भगवंत । यथाविधि पूजिला हृदयांत । मग प्रार्थना आरंभिली बहुत । वरप्रसाद मागावया ।।७६।।

जयजयाजी श्रुतिशास्त्रआगमा । जयजयाजी गुणातीत परब्रह्मा । जयजयाजी हृदयवासिया रामा । जगदुद्धारा जगद्गुरू ।।७७।।

जयजयाजी पंकजाक्षा । जयजयाजी कामळाधीशा । जयजयाजी पूर्णपरेशा । अव्यक्तवक्ता सुखमुर्ती ।।७८।।

जयजयाजी भक्तरक्षका । जयजयाजी वैकुंठनायका । जयजयाजी जगपालका । भक्तांसी सखा तू एक ।।७९।।

जयजयाजी निरंजना । जयजयाजी परात्परगहना । जयजयाजी शुन्यातीत निर्गुणा । परिसावी विज्ञापन एक माझी ।।८०।।

मजलागी देई ऐसा वर । जेणें घडेल परोपकार । हेंचि मागणे साचार । वारंवार प्रार्थीतसे ।।८१।।

हा ग्रंथ जो पठण करी । त्यासी दु:ख नसे संसारी । पठणमात्रे चराचरी ।विजयी करी जगाते ।।८२।।

लाग्नार्थियाचे व्हावें लग्न । धनार्थीयासी व्हावें धन । पुत्रार्थियाचे मनोरथ पूर्ण । पुत्र देऊनि करावे ।।८३।।

पुत्र विजयी आणि पंडित । शतायुषी भाग्यवंत । पितृसेवेसी अत्यंत रत । जयाचे चित्त सर्वकाळ ।।८४।।

उदार आणि सर्वज्ञ । पुत्र देई भक्तालागून । व्याधिष्ठांची पीडा हरण । तत्काळ कीजे गोविंदा ।।८५।।

क्षय अपस्मार कुष्ठादि रोग । ग्रंथपठणे सरावा भोग । योगाभ्यासियासी योग । पठणमात्रे साधावा ।।८६।।

दरिद्री व्हावा भाग्यवंत । शत्रूचा व्हावा नि:पात । सभा व्हावी वश समस्त । ग्रंथपठणेकरुनिया ।।८७।।

विद्यार्थियासी विद्या व्हावी । युद्धी शस्त्रे न लागावी । पठणे जगात कीर्ति व्हावी । साधु साधु म्हणोनिया ।।८८।।

अती व्हावे मोक्षसाधन । ऐसे प्रार्थनेसी दीजे मन । एवढे मागतो वरदान । कृपानिधे गोविंदा ।।८९।।

प्रसन्न झाला व्यंकटरमण । देवीदासासी दिधले वरदान । ग्रंथाक्षरी माझे वचन । यथार्थ जाण निश्चयेसी ।।९०।।

ग्रंथी धरोनि विश्वास । पठण करील रात्रंदिवस । त्यालागी मी जगदीश । क्षण एक न विसंबे ।।९१।।

इच्छा धरोनि करील पठण । त्याचे सांगतो मी प्रमाण । सर्व कामनेसी साधन । पठण एक मंडळ ।।९२।।

पुत्रार्थियाने तीन मास । धनार्थियाने एकवीस दिवस । कन्यार्थियाने षण्मास । ग्रंथ आदरे वाचवा ।।९३।।

क्षय अपस्मार कुष्टादि रोग । इत्यादि साधने प्रयोग । त्यासी एक मंडळ सांग । पठणेकरूनि कार्यसिद्धी ।।९४।।

हे वाक्य माझे नेमस्त । ऐसे बोलिला श्रीभगवंत । साच न मानी जयाचे चित्त । त्यासी अध:पात सत्य होय ।।९५।।

विश्वास धरील ग्रंथपठणी । त्यासी कृपा करील चक्रपाणी । वर दिधला कृपा करुनी । अनुभवे कळो येईल ।।९६।।

गजेन्द्राचिया आकांतासी । कैसा पावला हृषीकेशी । प्रल्हादाचिया भावार्थासी । स्तंभातूनी प्रगटला ।।९७।।

वज्रासाठी गोविंदा । गोवर्धन परमानंदा । उचलोनिया स्वानंदकंदा । सुखी केले तये वेळी ।।९८।।

वत्साचे परी भक्तांसी । मोहे पान्हावे धेनु जैसी । मातेच्या स्नेह्तुलनेसी । त्याचपरी घडलेसे ।।९९।।

ऐसा तू माझा दातार । भक्तांसी घालिसी कृपेची पाखर । हा तयाचा निर्धार । अनाथनाथ नाम तुझे ।।१००।।

श्रीचैतन्यकृपा अलोकिक । संतोषोनि वैकुंठनायक । वर दिधला अलोकिक । जेणे सुख सकळांसी ।।१०१।।

हा ग्रंथ लिहिता गोविंद । या वचनी न धरावा भेद । हृदयी वसे परमानंद । अनुभवसिद्ध सकळांसी ।।१०२।।

या ग्रंथीचा इतिहास । भावें बोलिला विष्णुदास । आणिक न लागती सायास । पठणमात्रे कार्यसिद्धी ।।१०३।।

पार्वतीस उपदेशी कैलासनायक । पूर्णानंद प्रेमसुख । त्याचा पार न जाणती ब्राह्मादिक । मुनि सुरवर विस्मित ।।१०४।।

प्रत्यक्ष प्रगटेल वनमाळी । त्रैलोक्य भजत त्रिकाळी । ध्याती योगी आणि चंद्रमौळी । शेषाद्रीपर्वती उभा असे ।।१०५।।

देवीदास विनवी श्रोतयां चतुरां । प्रार्थनाशतक पठण करा । जावया मोक्षाचिया मंदिरा । काहीं न लागती सायास ।।१०६।।

एकाग्रचित्ते एकांती । अनुष्ठान कीजे मध्यराती । बैसोनिया स्वस्थचित्ती । प्रत्यक्ष मूर्ति प्रगटेल ।।१०७।।

तेथें देह्भावासी नुरे ठाव । अवघा चतुर्भुज देव । त्याचे चरणी ठेवोनि भाव । वरप्रसाद मागावा ।।१०८।।

इति श्रीदेवीदासविरचितं श्रीव्यंकटेशस्तोत्रं संपूर्णम ।|श्री व्यंकटेशार्पणमस्तु ।|

vyanktesh stotram